کوهنوردی چیست؟

کوهنوردی یکی از ورزش های مهم در بین کوهنوردان، گردشگران و طبیعت گردان است که برای برخی شغل محسوب شده و برای برخی نوعی تفریح است که در روزهای تعطیل به این تفریح میپردازند. پیمایش مسیرهای فنی در کوهستان، با استفاده از ابزارهای فنی و درگیر شدن با مسیرهای سنگی و یخی را کوه‌نوردی می‌نامند.

تفاوت کوهپیمایی و کوهنوردی

 کوه‌پیمایی به معنای راه‌پیمایی در کوه است و با کوه‌نوردی تفاوت دارد. اگر از کوه به صورت پیاده بالا و پایین بروید، به آن کوهپیمایی میگویند. این کار یکی از کم هزینه ترین و راحت ترین کارها در فعالیت های ورزشی است و در آن محدودیت سنی وجود ندارد، بطوریکه از کودکان تا بزرگسالان بسته به تخصص خود میتوانند به صورت حرفه ای به این ورزش بپردازند. بسیارند قلعه های تاریخی که بر فراز کوهها ساخته شده اند که از آنها میتوان قلعه هایی چون تخت سلیمان ، قلعه رودخان ، قلعه دختر و … را نام برد.

کوهستان های ایران

۱. رشته کوه های البرز

۲. رشته کوه های زاگرس

۳. کوههای شمال دریای عمان یا پهنه مکران

۴. فلات مرکزی ایران

۵. کوهستانهای شرق فلات ایران در ناحیه ایرانشهر و بیرجند

بیش از ۱۵۰۰ کوهستان با ارتفاع بیش از ۳۰۰۰ متر و ۶۰۰ قله با ارتفاع بیش از ۴۰۰۰ متر در ایران قرار دارد . بلندترین قله ایران دماوند است که ارتفاع آن ۵۶۷۱ متر میباشد. وجود دیگر قله های ایران همچون سبلان با رودخانه های گرم که خواص درمانی زیادی دارند، بسیار حائز اهمیت است. با توجه به این موضوع میتوان ایران را از بهترین نقاط گردشگری جهت کوهنوردی دانشت، چرا که میتوان قله های مختلفی را در جهت فتح پیدا کرد و همچنین گروه های بسیار زیادی جهت کوهنوردی وجود دارد. صعود به قله های مختلف بستگی به نوع تجهیزات انتخابی و همچنین نوع قله دارد. یک کوه می‌تواند یک یا چند قله داشته باشد که در یک خط الراس قرار گرفته‌اند. معمولاً به بلندترین قله، قلهٔ اصلی گفته می‌شود و سایر قلل در یک خط الراس را قله‌های فرعی می‌نامند. در کوهنوردی شرط سنی وجود ندارد. در ضمن این رشته ورزشی سن بازنشستگی هم ندارد. هر کسی با هر توانایی می‌تواند به عنوان تفریح یا انجام کار حرفه ایی به کوه برود.

ابزار کوهنوردی

۱. کفش مخصوص کوه
۲. کاپشن گورتکس
۳. کاپشن پلار
۴. کوله پشتی
۵. باتوم کوهنوردی
۶. دستکش
۷. کلاه مناسب فصل
۸. بادگیر
۹. جوراب کلفت
۱۰. کیسه خواب
۱۱. فلاسک چای
۱۲. بطری آب
۱۳. وسایل شخصی مانند قاشق و چنگال چاقو
۱۴. چراغ قوه
۱۵. وسایل کمک خوراکی مانند: فندک، نمک، چاقو،
۱۶. کیف کمری برای نگهداری وسایل حفظ حیات:وسایلی که همیشه و در هر موقعیت لازم است همراه کوهنورد باشد زیرا ممکن است کوهنورد به دلیلی ناچار به ترک کوله پشتی اش شود: نقشه- موبایل جی پی اس دار-خوراکی (نان و کشمش و …)- برنده (چاقو)- دوزنده (سوزن و نخ)- سوزنده (کبریت یا فندک)-باند کشی و باند استریل.
۱۷. عموماً برای کوهنوردی یا فتح قله‌ای به راهنما نیاز است.

تاریخچه

۱. اتزی (مرد یخی)۵۳۰۰ سال پیش ۳۰۰۰ متر در کوه‌های آلپ در مرز ایتالیا و اتریش بالا رفته بود. بقایای او در این ارتفاع یافت شده‌ است.
۲. در تاریخ سنتی ایران آمده‌ است که آرش کمانگیر از قله کوه دماوند بالا رفت تا با پرتاب تیر، مرز ایران و توران را مشخص سازد.
۳. نخستین کوهنوردی ثبت شده در تاریخ مربوط به صعود سرداران ایرانی آرتاخه و بوبراندا بر فراز کوه آتوس در زمان خشایارشا، جهت ثبت نقشه‌برداری برای ساخت دالانه یا کانال آبی است که کشتی‌های نیروی دریایی ایران از آن گذر کنند. (منبع: تاریخ علم جورج سارتون)
۴. پادشاه رومی هادریان کوه اتنا (۳۳۵۰ متر) را بالا رفت تا طلوع خورشید را ببیند.
۵. آثار به جامانده، خبر از نشانه‌هایی از کوهنوردی پیشرفته در ایران در پایان قرن پنجم هجری (دوران سلجوقیان و اسماعیلیان) دارد. در کتاب «خداوند الموت» چنین آمده‌است:
کوه‌پیمایان بعد از گردش اطراف کوه گفتند اگر بالای این کوه کسی نباشد و سنگ بر سرمان نبارد ما می‌توانیم از دامنه جنوبی بالا برویم و خود را به قله برسانیم و هنگام بالا رفتن، طنابی با خود می‌بریم که وسیلهٔ ارتباط ما با پایین کوه باشد و بوسیلهٔ آن طناب می‌توانیم چیزهای ضروری را برای نصب یک چرخ بالا ببریم و بعد از اینکه چرخ نصب شد، می‌توان از زمین چیزهایی دیگر را بالا برد تا اینکه چندین چرخ بالای کوه نصب گردد و از آن پس بین پای کوه و قله آن، رابطهٔ بیش‌تری برقرار خواهد گردید و می‌توان سربازان را بوسیلهٔ چرخ بالا کشید… کوه‌پیمایان گفتند ما با خود میله‌های آهنی چون پله می‌بریم و آن‌ها را در دامنهٔ کوه نصب می‌نماییم و صعود می‌کنیم تا اینکه به قلهٔ کوه برسیم.
۶. پیتر سوم در قرن سیزدهم از کوه کانیگو در پیرنه صعود کرد.
۷. کوه اورست (۸۸۴۸ متر) برای اولین بار در سال ۱۹۵۳ توسط ادموند هیلاری و تنسینگ نورگی از سمت جنوبی آن در نپال فتح گردید.